Μωυσής Μπερμπερής
Πολιτικός Μηχανικός.
Περιφερειακός Σύμβουλος Ευρυτανίας
Πολλή κουβέντα έγινε τελευταία στην πόλη μας, αναφορικά με την υπό κατασκευή πύλη εισόδου του Γενικού Λυκείου Καρπενησίου.
Κυρίως μέσα από το fb και όχι μόνο, με χαρακτηριστικά το φλεγόμενο λόγο των μετεχόντων, με υπερτονισμένο το θυμικό, με βεβαιότητες ευθυκρισίας, ίσως κάποιες φορές και αδέσποτες απόψεις με στίγματα από μικρότητες.
Δεν φιλοδοξώ να γράψω ως ειδικός, παρά ως ένας από όλους που βιώνει τα δρώμενα της πόλης, επί σαράντα και πλέον έτη και χωρίς βέβαια να απεμπολώ και το μικρό θεσμικό μου ρόλο.
Αναλαμβάνοντας και το κόστος της αιρετικής και αντιδημοφιλούς μάλλον άποψής μου, άποψης όμως πολυβασανισμένης και με την αβεβαιότητα του σχοινοβάτη.
Η πολιτεία έχει θεσμοθετημένα όργανα, να υποδεικνύουν ή και να αποφασίζουν για την όποια παρέμβαση στο δημόσιο χώρο και ορθό είναι σε καμία των περιπτώσεων να μην περιφρονούμε ή και τεχνηέντως παρακάμπτουμε τον ρόλο των εν λόγω οργάνων.
Σαφώς βέβαια και πολλές φορές αυτά λειτουργούν απλά ως γραφειοκρατικά εμπόδια, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα που χρίζει επίλυσης.
Και πάντα ο ρόλος της δημόσιας διαβούλευσης όπως και στην αρχιτεκτονική έχει τη σημασία του, και βέβαια απολύτως διακριτά.
Υπάρχει λοιπόν σαφής διαφορά και εντελώς διαφορετική διαχείριση, ανάμεσα σε ένα μνημείο και σε ένα ενδιαφέρον και εν λειτουργία κτίσμα.
Το ΓΕΛ Καρπενησίου, είναι ένα άκρως ενδιαφέρον κτίριο, ανάμεσα σε ένα σύμπλεγμα κτιρίων εκπαίδευσης και άλλων παράπλευρων δράσεων, με το καθένα από αυτά να έχει το δικό του αρχιτεκτονικό χαρακτήρα και τη δική του ιστορική αναφορά.
Η λιθοδομή ως ορατό στοιχείο των όψεων δεν μπορεί από μόνη της να υποστηρίξει αυστηρά αυτό που λέμε ντόπια παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Η συμμετρική και επιβλητική όψη του βέβαια, προσδίδει ιδιαίτερη φυσιογνωμία στο κτίριο, όπως επίσης και η ιστορικότητά του έχει το δικό της φορτίο. Χωρίς ποτέ αυτό το κτήριο να έχει περιληφθεί σε καθεστώς ειδικής προστασίας , με το να έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο η παραδοσιακό.
Το παρακείμενο κτίριο του ΤΕΛ, χτισμένο στη δεκαετία του 70, με σύγχρονα οικοδομικά υλικά, προσπαθεί να ακολουθήσει μια λογική τύπου μοντέρνου βιομηχανικού σχεδιασμού, χωρίς πάντα να το πετυχαίνει.
Το κτίριο της Βιβλιοθήκης, ένα πολύ όμορφο κτίριο που συνομιλεί με στοιχεία της μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής.
Και έρχεται τελευταίο και καταϊδρωμένο το Γυμναστήριο, ως μια ογκώδης και ακαλαίσθητη προκατασκευή, για να συμπληρώσει το παζλ.
Πρόσφατα έγινε μια μεγάλη παρέμβαση στον περιβάλλοντα χώρο του σχολείου, με κυρίαρχο υλικό το κεραμικό πλακίδιο, και με τοποθέτηση συνθετικού τάπητα στο γήπεδο και ταρτάν στο στίβο.
Στο επίμαχο κτίριο του Γενικού Λυκείου και κατά καιρούς έχουν γίνει διάφορες παρεμβάσεις, που αν είμαστε εξίσου αυστηροί, ίσως λέγαμε ότι ενέχουν και στοιχεία βαρβαρότητας (προσθήκη κυλικείου κατάντι, αλλαγή κουφωμάτων με λευκό αλουμίνιο, κακότεχνα στέγαστρα, άτεχνες ράμπες πρόσβασης).
Εν τέλει τίποτα δεν είναι ασύνδετο με την όλη ροή της εξέλιξης της πόλης μας.
Τώρα για την εν λόγω είσοδο.
Κάθε αισθητική αξιολόγηση γενικότερα κρύβει και μία προκατάληψη, δηλαδή μια στερεοτυπική άποψη για το πως πρέπει να είναι τα πράγματα, και πάντα ο υποκειμενικός παράγοντας δηλώνει παρόν. Και βέβαια η έννοια του κοινού τόπου στην αρχιτεκτονική είναι άκρως ανησυχητική.
Υπάρχουν όμως και οι περίεργες απόψεις περί υπερφίαλων αρχιτεκτόνων και αδηφάγων εργολάβων, με φετίχ το μπετόν. Εντάξει, αυτό το προσπερνάω απαξιωτικά.
Η Αρχιτεκτονική ως επιστήμη εξελίσσεται, μεταλλάσσεται ή και οπισθοχωρεί κάποιες φορές αν χρειαστεί, χωρίς προκαταλήψεις και με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Και βέβαια φωτογραφικές απεικονίσεις και μηχανιστικές συγκρίσεις ουδόλως υφίστανται στην επιστήμη.
Υπάρχουν πάντα κανόνες αναπαράστασης, σύνθεσης, κλίμακας όγκων, υλικών, χρωμάτων, προβολής ή και αποσιώπησης και τα οποία βέβαια είναι πάντα μαχητά.
Το σκυρόδεμα από μόνο του, όπως και ο σίδηρος και το γυαλί είναι για την κοινή γνώμη δαιμονοποιημένα υλικά, αποτελούν όμως στοιχεία που με ορθολογική χρήση δύνανται να δημιουργούν ανθρώπων έργα λαμπρά.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά στη δεκαετία του 80, το θόρυβο που είχε προκύψει για τη γυάλινη πυραμίδα, που λειτουργεί ως είσοδος για το Μουσείο του Λούβρου, όπως και τη σημερινή συναποδοχή της.
Αν κάποιος με καλούσε να σχεδιάσω το πρόπυλο του σχολείου και ως αντιποίηση της επιστήμης, ίσως να έκανα τελείως διαφορετικά πράγματα, ως σύνθεση, όγκο, υλικά, χρώματα και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη μόνο το ορεινό της περιοχής, καθότι για αρχιτεκτονική παράδοση στο Καρπενήσι δεν υπάρχει αρκετός ζωτικός χώρος για να αναφερόμαστε.
Ίσως ιεραρχούσα και τελείως διαφορετικά το προβαλλόμενο από το αποκρυπτόμενο, το κυρίαρχο από το υπολειπόμενο. Θα έκανα σίγουρα και μια σημειολογική αξιολόγηση , για το ότι στο συγκεκριμένο χώρο έμαθα γράμματα αλλά έφαγα και ξύλο.
Η εκ του προχείρου όμως άποψή μου έχει ελάχιστη σημασία εν τοις πράγμα σι και διότι σε αυτά τα θέματα ουδόλως υπάρχει καθολικότητα, δέκα διαφορετικούς να ρωτήσεις δέκα διαφορετικές απόψεις θα εισπράξεις.
Η ιστορία άλλωστε των κοινωνιών, του δημόσιου χώρου και του δομημένου περιβάλλοντος γράφεται πάντα στη συγκεκριμένη χρονικότητα, με αισθητικές αμφιβολίες και ιδεολογικές συγκρούσεις.
Και βέβαια ακούμε πάντα τους ειδικούς, για να χρησιμοποιήσω και μια έκφραση των καιρών.
Στη συγκεκριμένη συγκυρία βέβαια με συγκεκριμένους συσχετισμούς δυνάμεων και με συγκεκριμένη κρατούσα αντίληψη, άλλος έχει τα γένια άλλος και τα χτένια και τα πάντα κρίνονται δικαίως ή και αδίκως κάποιες φορές. Για μας δε τους υπόλοιπους και αναλογικά, υπάρχει χώρος για κριτική ως δημιουργική στάση και ποτέ βέβαια από θέση δημόσιου κατήγορου.
Το σχολείο μας και ως ζώσα πραγματικότητα θα συνεχίσει να υπάρχει για πολλά ακόμα χρόνια, εύχομαι. Το πρόπυλο βέβαια και σε μια άλλη στιγμή μπορεί και να κατεδαφιστεί και μπορεί τη θέση του να πάρουν, ως λειτουργούσα αναπαράσταση ή ως αισθητική παρέμβαση, ιστοί κεραιών από κάποια μελλοντική τεχνολογία 10G και χωρίς αναθέματα.
Ποιος ξέρει…
Γιατί η ζωή αλλάζει τις περισσότερες φορές δίχως να κοιτάζει τη δική μας μελαγχολία.
ΜΠΕΡΜΠΕΡΗΣ ΜΩΥΣΗΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
