Του
Περιφερειακού Συμβούλου
Γεωργίου Σκούρα
Προ τον: Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας
ΘΕΜΑ: «Δημιουργία Φορέα Αντιπλημμυρικής Προστασίας της κοιλάδας του Σπερχειού»
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα εμφανίζονται πιο συχνά και με μεγαλύτερη ένταση, προειδοποιούν οι επιστήμονες. Αυτά που πριν λίγα χρόνια έμοιαζαν εξαιρέσεις θα αποτελούν πλέον τον κανόνα σε ένα κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Ζούμε σε μια εποχή «αιχμής» της κλιματικής αλλαγής, ζούμε στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Σε αυτή την νέα πραγματικότητα θα πρέπει όλοι να προσαρμοστούμε. Πολιτεία και πολίτες.
Ο καθηγητής στο εργαστήριο κλιματολογίας του ΕΚΠΑ Παναγιώτης Νάστος, υποστηρίζει ότι «στο εξής θα έχουμε καύσωνες, πλημμύρες, χαλαζοπτώσεις, θυελλώδεις ανέμους, ακραίες καταστάσεις και όλα αυτά πολύ πιο συχνά και με μεγαλύτερη διάρκεια. Το χτύπημα της κλιματικής αλλαγής θα φέρει εκτός από καύσωνες και νέους Ιανούς».
Τα πλημμυρικά φαινόμενα που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είναι αρκετά έντονα και οι καταστροφές που αφήνουν πίσω τους πρωτόγνωρες. Συχνές είναι οι πλημμύρες στην ευρύτερη περιοχή της κοιλάδας του Σπερχειού ποταμού η οποία όφειλε να καταταγεί στην λίστα προτεραιότητας όσον αφορά την αντιπλημμυρική προστασία. Ποτέ όμως και από κανέναν δεν αντιμετωπίσθηκε ως τέτοια και ποτέ δεν δόθηκε η απαιτούμενη σοβαρότητα στις συχνές υπερχειλίσεις του Σπερχειού, ενός ποταμού που θεωρείται από τους πιο επικίνδυνους με κύρια χαρακτηριστικά την χειμαρρώδης μορφή του, την στερεοπαροχή καθώς και τους πολλούς χειμάρρους και παραπόταμους.
Το χωριό Κόμμα, κοντά στις εκβολές του Σπερχειού, πάντα αντιμετώπιζε πλημμυρικά φαινόμενα, όμως τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται μέσα σε μια «τεχνική λίμνη» που δημιούργησαν τα έργα κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Ε65 από την παραχωρησιούχο «Κεντρική Οδό», δηλαδή την ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ. Η κατασκευή του Ανισόπεδου Κόμβου Λαμίας έγινε πάνω σε αναχώματα μήκους 950 μέτρων και κάθετα στην ροή του νερού προς τη θάλασσα. Το Πρωτοδικείο Λαμίας κάνοντας δεκτή την προσφυγή πενήντα κατοίκων μετά την καταστροφική πλημμύρα του 2021, υποχρεώνει τους υπαίτιους να δρομολογήσουν άμεσα τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα, δηλαδή την κατασκευή πρόσθετων εγκάρσιων τεχνικών έργων (ανοίγματα εκτόνωσης των υδάτων). Φαίνεται όμως ότι τα εν λόγω έργα δεν είναι επαρκή να αποτρέψουν τα μελλοντικά πλημμυρικά φαινόμενα, εφόσον η ανύψωση του κόμβου δεν σχεδιάστηκε και δεν κατασκευάστηκε όπως ο αυτοκινητόδρομος Αθηνών- Θεσσαλονίκης (ΠΑΘΕ) με κοιλαδογέφυρες που αφήνουν κάτω τους τα νερά να περνούν ελεύθερα.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν έχουν κατανοήσει ότι η αντιπλημμυρική προστασία μπορεί να λειτουργήσει μόνο ως σύνολο, που θα παίρνει υπόψη της τη ροή του νερού από το βουνό μέχρι την θάλασσα από τις πηγές του Σπερχειού στην ορεινή δυτική Φθιώτιδα μέχρι τον Μαλιακό κόλπο. Αγνοούν ότι ένα κρίσιμο στοιχείο στην εξέλιξη του πλημμυρικού φαινομένου αποτελεί το μικρό πλάτος του ποταμού και το μικρό βάθος της κοίτης του, στο πεδινό του τμήμα. Θα πρέπει πάντα να υπάρχει μια γραμμή απορροής από το βουνό μέχρι την θάλασσα, μελετημένη να λειτουργήσει στις μέγιστες συνθήκες φορτίου στις κρίσιμες ώρες. Η αντιμετώπιση του προβλήματος βρίσκεται στη καθυστέρηση της ροής των νερών από τα βουνά (ειδικά της Όθρυς) με την κατασκευή έργων ανάσχεσης της πλημμυρικής παροχής και κατακράτησης των φερτών υλών στα ορεινά, προκειμένου να αποφευχθούν οι πλημμύρες στα πεδινά.
Η δημιουργία ενός δημόσιου φορέα με ξεκαθαρισμένες και πλήρεις αρμοδιότητες και με την ευθύνη της αντιπλημμυρικής προστασίας της κοιλάδας του Σπερχειού ποταμού με την προϋπόθεση ότι θα έχει τους απαιτούμενους πόρους και την απαιτούμενη οργάνωση και στελέχωση, ίσως αποτελεί την μόνη λύση στην διαχείριση των παραπάνω προβλημάτων. Παρόμοιοι φορείς με μεγάλη εμπειρία υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις ανεπτυγμένες χώρες. Με τις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις και μετά από συνεννοήσεις, των αντίστοιχων συναρμόδιων υπουργείων, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος - κλιματικής Αλλαγής, του Δήμου Λαμίας και κυρίως της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας μπορούν να καθοριστούν οι αρμοδιότητες, οι πόροι και οι τομείς ευθύνης. Ο εν λόγω φορέας θα πρέπει να εποπτεύει τους άλλους φορείς σε τοπικό επίπεδο για την γρηγορότερη και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των αντιπλημμυρικών θεμάτων και τον τερματισμό της σύγχυσης των αρμοδιοτήτων.
Με βάση τα παραπάνω ερωτάστε κ. Περιφερειάρχη:
Προτίθεστε να αναλάβετε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την δημιουργία ενός δημόσιου φορέα διαχείρισης της αντιπλημμυρικής προστασίας της ευρύτερης περιοχής του Σπερχειού ποταμού, με ξεκαθαρισμένες και πλήρεις αρμοδιότητες, να είναι αναθέτουσα αρχή, να έχει την αρμοδιότητα του σχεδιασμού και της σύνταξης μελετών, τον προγραμματισμό της κατασκευής και συντήρησης όλων των αντιπλημμυρικών έργων και υποδομών. Να έχει τον συντονισμό, στην αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών και την διαχείριση των συνεπειών για την εξασφάλιση ενιαίας και συγχρονισμένης δράσης μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων στην διαχείριση των καταστροφών από πλημμυρικά φαινόμενα. Να είναι στελεχωμένος με ικανό αριθμό ανθρώπινου εξειδικευμένου τεχνικού και επιστημονικού προσωπικού, να του διατεθούν σημαντικά και επαρκή κονδύλια για να μπορέσει να επιτελέσει το δύσκολο έργο του και επιπλέον να μπορεί να αξιοποιεί τις ειδικές χρηματοδοτήσεις από την Ε.Ε.
